16 jun Jetty – Rond- en platbodem van de maand juni 2020
Remco en Kees varen op de Jetty, de prachtige houten hoogaars die vooral in de Zeeuwse wedstrijdwateren en bekende verschijning is. Remco en Kees kunnen ons veel vertellen over de geschiedenis van het schip (hoe dat komt lees je hier onder) en zijn enthousiaste rond- en platbodemzeilers!
Kun je ons iets vertellen over het schip?
“Het moet het snelste schip van de vloot worden.” Dat was de ambitie van de Arnemuider visser Marinus van de Gruiter toen hij het schip bestelde bij de werf van J.F. de Klerk in Kruispolderhaven. In de zomer van 1913 wordt de hoogaars opgeleverd en komt in de vaart als visserschip ‘Arnemuiden 4’. Het schip heette dan wel ARM 4, maar zou de haven van deze stad niet vaak zien omdat de thuishaven Vlissingen was. Het was inderdaad een snel schip. Terwijl de collega vissers met moeite tegen de laatste vloed op probeerden te varen om beneden het Vlissingse Havenhoofd te komen, haalde de ARM 4 dat gemakkelijk, om zo als eerste het Oostgat af te vissen.
Een jaar nadat de ARM 4 in de vaart was gekomen begon de Eerste Wereldoorlog. Halverwege 1918 raakte visser Van de Gruiter aan de praat met Hendrik Cornelis van der Lely. Hij was een rijke industrieel met een touwfabriek in Rotterdam en zag het, vanwege de snelheid van het schip, wel zitten om met de ARM 4 wedstrijden te varen. Zijn bod van 6000 gulden was genoeg en de koop werd besloten. Om de snelheid van het schip te optimaliseren, werd in Haarlem door Hein Kersken het vissermantuig vervangen door een jachttuig en kwamen er nieuwe zwaarden. Ook werd er een roef op het schip gebouwd om het minimale comfort aan boord te verhogen.
De verbouwing van een schip vraagt dikwijls meer meesterschap dan nieuwbouw en als eerbetoon aan deze complexe klus, werd de naam ARM 4 werd veranderd in ‘Jetty’, naar de dochter van Hein Kersken. Deze naam zal het schip dragen in de ruime eeuw watersportontwikkeling die daarop volgt.
De Jetty was een pronkstuk en met olympisch kampioen Léon Huybrechts aan het roer, voer de Jetty decennialang in de voorhoede tijdens vele wedstrijden op met name de Ooster- en Westerschelde. Aardig detail is dat die zelfde Léon Huybrechts het prachtige schilderij de ‘Lucassenprijs’ in 1920 in bezit kreeg vanwege het driemaal winnen van de het regenboogkampioenschap op de Kaag. Dit schilderij is later cadeau gedaan aan de KNR&ZV in Muiden, de organisator en gastvrije locatie van ons jaarlijkse R&P NK.
Na thuishavens Antwerpen, Gent, Terneuzen, Wolphaartsdijk, Goes, Nieuw en Sint Joosland, Veere, Tholen en Hattum en Elburg is het tussen 1994 en 1996 tijd voor een restauratie, die wordt uitgevoerd bij Van der Meulen in Sneek. Kort na de restauratie gaat de eigenaar failliet en komt het schip in juni 1996 via de curator in handen van de huidige eigenaar – precies op tijd om een maand later mee te kunnen doen aan de Van Loon Hardzeildag in Veere.
Sindsdien wordt er met de Jetty, vanuit Kortgene, door een vaste groep enthousiastelingen wedstrijden gevaren in voornamelijk de Zeeuwse Delta waarbij het behoud van dit unieke schip voorop staat en er ieder jaar wordt meegestreden voor de ‘Zilveren Jetty’ tijdens de Van Loon Hardzeildag – de wisselprijs voor het snelste schip op rating.
Een vaste groep enthousiastelingen?
Als vriendengroep, waarvan de meesten al zeilden, hebben we in 2012 de kans gekregen om via de Stichting Behoud Hoogaars een ‘jeugdteam’ op te richten waarmee we met de TH49 en de ALCYON deel hebben genomen aan diverse wedstrijden. De Stichting Behoud Hoogaars heeft als doel het Zeeuwse varend erfgoed te behouden en te promoten. Zij organiseren dan ook de jaarlijkse Van Loon Hardzeildagen vanuit Zierikzee en Veere (ieder jaar op de derde zaterdag in juli), waarbij er gevaren wordt door circa 50 traditionele schepen op de Oosterschelde en voor de rede van Veere, gemeten en ongemeten.
Terug naar de enthousiastelingen. Jullie varen nu met de Jetty, hoe is dat tot stand gekomen?
De focus van ons lag bij ons direct al op het wedstrijdzeilen. Toen de eigenaar van de Jetty ons 2015 de kans bood om ook op de Jetty te varen, hebben we die met beide handen aangepakt. Voorwaarde van de eigenaar was wel dat we de geschiedenis van het schip moesten kennen waardoor we allemaal het boekje ‘Jetty, symbool van het varend erfgoed’, door Veronica Frenks en Peter Hamer hebben gekregen. Tot een overhoring is het nooit gekomen maar sinds 2016 varen we zoveel mogelijk R&P-wedstrijden in met name Zeeland.
Naast de wedstrijden varen en organiseren we ieder jaar in de week voorafgaand aan de Van Loon Hardzeildagen de toertocht ‘Rondje Zeeland’. In 2018 zijn we tijdens het Rondje Zeeland naar Paal geweest en zijn we drooggevallen op de plek waar de Jetty, toen 105 jaar geleden, van de werf kwam.
2018 was sowieso een bijzonder jaar. De laatste keer dat de Jetty de ‘Zilveren Jetty’ tijdens de Van Loon Hardzeildagen had gewonnen dateerde van alweer 2001. Ons team had als doel de Zilveren Jetty terug te winnen (zo voelt dat toch) en dat is ons in 2018 gelukt.
Jullie varen vooral in Zeeland, zijn er plannen om naar Muiden te komen en mee te doen aan het NK?
Dit jaar had onze eerste deelname aan het NK moeten zijn aangezien we het mooi konden combineren met onze deelname aan Sail Amsterdam. Na Sail zouden we dan doorvaren naar Muiden voor het NK om te kijken of de JETTY nog altijd tot het snelste schip van de vloot behoort!
Remco vertelt dat hij een mooie herinnering heeft aan de editie van 2017, aan boord van de Nieuwe Maen, met een windstille zondag. Gelukkig werd er toch gestart wat resulteerde in een muisstille wedstrijd vanwege de opperste concentratie omdat ieder zuchtje of kleine shift opgevangen moest worden.
Dus de focus ligt nu op 2021?
Zoals het er nu naar uitziet nemen we dan deel aan het Deltaweekend, de toertocht Rondje Zeeland, uiteraard de Van Loon Hardzeildagen, de Mosselrace in Yerseke, de 8-uren van de Oosterschelde en de Mosselraces in Den Bommel. We varen hoofdzakelijk in Zeeland maar ook zeker vanwege de ligplaats en de extra dimensie die het varen op stromend water geeft. Juist met een platbodem is het kat-en-muisspel met de ondieptes een genot om zoveel mogelijk als voordeel te gebruiken tijdens de wedstrijden.
Heb je een tip voor andere R&P zeilers?
Graag maken we van de gelegenheid gebruik om aandacht te vragen voor de 8-uren van de Oosterschelde die doorgaans in september plaatsvindt en hopelijk in 2021 weer zal kunnen plaatsvinden. Drie jaar geleden hebben we in overleg met de organisatie kunnen regelen dat er een aparte R&P-klasse is geïntroduceerd en sindsdien neemt het aantal deelnemende rond- en platbodems toe, met zeven deelnemers in 2019. De wedstrijd draait om tactiek en timing. Er kan gestart worden op vier verschillende locaties op de Oosterschelde en het doel is om exact om 18:00 uur te finishen voor St. Annaland en daarbij zoveel mogelijk mijlen te hebben gevaren. Iedere minuut later dan 18:00 uur wordt zwaar bestraft wat erop neerkomt dat alle deelnemers tijdens het laatste halfuur de Krabbenkreek induiken. Om te zien dat de Jetty na al die jaren nog altijd menig modern jacht te snel af is, is onbeschrijflijk en zegt genoeg over de kunde van de bouw destijds en de tussentijds uitgevoerde restauratiewerkzaamheden.
